Το θέατρο του παραλόγου: η φράση και το θεατρικό ρεύμα

Χρησιμοποιούμε τη φράση "ζω το θέατρο του παραλόγου" ή "βλέπω το θέατρο του παραλόγου" όταν ένας διάλογος κάνει άσκοπους κύκλους χωρίς να βγαίνει κάποιο νόημα. Οι συνομιλητές μιλούν μεταξύ τους, χωρίς όμως να επικοινωνούν τις ιδέες ή τις απόψεις τους με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εξαχθεί κανένα συμπέρασμα. Εν ολίγοις, μιλάμε για παραλογισμό! 

Πώς όμως προέκυψε αυτή η φράση;

Ο όρος "θέατρο του παραλόγου" καθιερώθηκε από τον μελετητή θεάτρου Μάρτιν Έσλιν, ο οποίος προσπάθησε να προσεγγίσει και να ερμηνεύσει το έργο μιας κατηγορίας  συγγραφέων που παρουσιάζουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά: στα έργα τους δεν τηρείται ο κανόνας της αριστοτελικής αρχής (χώρος - χρόνος - δράση). Δεν υπάρχει, δηλαδή, δομημένη λογική αλληλουχία, ενώ η γλώσσα χάνει την παραδοσιακή επικοινωνιακή αξία της. Γι' αυτό, ο θεατής αδυνατεί, εν πρώτοις, να δώσει λογικοφανείς εξηγήσεις για τα πρόσωπα και τη δράση τους. 

Τα έργα που εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή χαρακτηρίζονται από μία επιφανειακή ισοπέδωση, καθώς υπάρχει πληθώρα φραστικών υπερβολών και α-νόητες επαναλήψεις κοινότυπων λέξεων. Ωστόσο, σε ένα δεύτερο επίπεδο και μέσα από αυτή την ισοπέδωση υπάρχει ένας έντονος υπαρξιακός προβληματισμός και μια απεγνωσμένη προσπάθεια του ήρωα να βρει νόημα σε ένα κόσμο χωρίς προορισμό. 
Το θέατρο του παραλόγου αναπτύσσεται μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού η κρίση των αξιών, η ιδεολογική και κοινωνική διάλυση και ο πόνος που επιφέρει ο πόλεμος είναι τα θέματα που χαρακτηρίζουν την εποχή αυτή. Δεν είναι, λοιπόν, παρά-λογα τα ερωτήματα που θέτουν οι χαρακτήρες των έργων. Πρόκειται για μια λογική τεμαχισμένη που αποζητά τη συνοχή.

Σημαντικότεροι εκπρόσωποι

- Σάμουελ Μπέκετ: Περιμένοντας το Γκοντό, Το Τέλος του Παιχνιδιού
- Ευγένιος Ιονέσκο: Η φαλακρή τραγουδίστρια, Οι καρέκλες
- Ζαν Ζενέ: Οι Δούλες, Οι Νέγροι
- Αρτούρ Αντάμοφ: Πινγκ-Πονγκ
- Φερνάρντο Αρραμπάλ: Νεκροταφείο Αυτοκινήτων


Στον ελληνικό χώρο το "θέατρο του παραλόγου" αναπτύχθηκε ιδιαίτερα κατά την περίοδο της δικτατορίας του 1967, καθώς αποτέλεσε το μέσο έκφρασης ιδεών μέσω του υπαινικτικού λόγου που διαπερνά το καθεστώς της λογοκρισίας. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι είναι οι εξής:
- Λούλα Αναγνωστάκη: Η Πόλη, Αντόνιο ή Το Μήνυμα
- Γιώργος Σκούρτης: Νταντάδες, Οι Μουσικοί
- Κώστας Μουρσελάς: Επικίνδυνο φορτίο
- Παύλος Μάτεσης: Βιοχημεία, Περιποιητής φυτών
- Βασίλης Ζιώγας: Χρωματιστές Γυναίκες










Πηγή: - Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
          - Αρχείο εθνικού θεάτρου