Τι είναι το Halloween και από που προήλθε;

Όλοι γνωρίζουμε ότι είναι μια γιορτή κάπου στην Αγγλία ή στην Αμερική, όπου ντύνονται λίγο τρομακτικά και τρομάζουν τον κόσμο και κάτι τέτοια. Αλλά τι είδους "γιορτή" είναι αυτή που θα πάω να με τρομάξουν; Και πώς έχει φτάσει μέχρι την Ελλάδα και βλέπουμε στους δρόμους μασκαρεμένους τύπου Walking Dead; Και σου λένε "Είναι το Halloween! Πάμε να το γιορτάσουμε!". 

Ετυμολογία
Η ετυμολογία της λέξης είναι η εξής: All-hallow-even. Δηλώνει δηλαδή την παραμονή (eve) της γιορτής των -θα λέγαμε στα καθ' ημάς- Αγίων Πάντων (All Hallows Day - All Saints Day). 

Πρόκειται εν ολίγοις για μια γιορτή με μυστικιστικό χαρακτήρα που αποτελεί, κατά το έθιμο, τη σύνδεση μεταξύ του κόσμου των ζωντανών και των νεκρών στις 31 Οκτωβρίου, την ημέρα δηλαδή των Αγίων Πάντων στον χριστιανικό κόσμο.

Καταβολές

Ας ξεκινήσουμε αρχικά με τη Βίβλο.

Η Βίβλος δεν αναφέρει το Halloween. Ωστόσο, οι καταβολές του και τα σύγχρονα έθιμα δείχνουν ότι  πρόκειται για έναν εορτασμό που βασίζεται σε ψεύτικες πεποιθήσεις σχετικά με τους νεκρούς και τα αόρατα πνεύματα ή τους δαίμονες.

Επίσης, να ξέρετε ότι η Βίβλος προειδοποιεί: "Κανένας από εσάς δεν θα πρέπει ποτέ να συμβουλευτεί πνεύματα ή να καλέσει τους νεκρούς" ( Δευτερονομία 18:10-12). Αν και υπάρχουν πολλοί που βλέπουν το Halloween σαν κάτι το ακίνδυνο και διασκεδαστικό, η Βίβλος πάλι προειδοποιεί ότι οι πρακτικές που σχετίζονται με αυτό δεν είναι διόλου ακίνδυνες. Στην Προς Κορινθίους αναφέρεται "Δεν θέλω να έχετε καμία σχέση με τους δαίμονες. Δεν μπορείτε να πιείτε από το ποτήρι του Κυρίου και το ποτήρι των δαιμόνων".

Ας το δούμε όμως και από την πλευρά της Ιστορίας.

Samhain (σάουιν /ˈsɑːwɪn/)

Το Samhain (θεός του κάτω κόσμου) ήταν μια γιορτή των Κελτών που σηματοδοτούσε το τέλος του "θέρους" και την έναρξη της χειμερινής και "σκοτεινής" περιόδου. Η μετάβαση από τη μία περίοδο στην άλλη γίνονταν στις 31 Οκτωβρίου, ενώ η ημέρα αυτή ήταν μια ευκαιρία να συναντηθεί ο κόσμος των νεκρών με εκείνον των ζωντανών.
Η καταγωγή του Halloween συνδέεται με αυτόν τον παγανιστικό εορτασμό των Κελτών κατά την αρχαιότητα, σύμφωνα με την ​Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια. Οι Κέλτες πίστευαν ότι οι νεκροί μπορούσαν να περπατήσουν ανάμεσα στους ζωντανούς. Και ότι κατά τη διάρκεια αυτής της γιορτής οι νεκροί επισκέπτονταν τους ζωντανούς. Ωστόσο, η Βίβλος διδάσκει ξεκάθαρα ότι οι νεκροί δεν έχουν καμία συναίσθηση και συνεπώς δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τους ζωντανούς.

Κοστούμια, κεράσματα, trick or treat...

Όπως αναφέρει το βιβλίο του Halloween, An American Holiday, An American History, μερικοί Κέλτες φορούσαν μακάβρια ρούχα προκειμένου να μπερδέψουν τα περιφερόμενα πνεύματα ώστε να τους νομίζουν ως συγγενείς τους και στη  συνέχεια να μείνουν μόνα τους. Άλλοι πρόσφεραν γλυκά στα πνεύματα για να τα κατευνάσουν. Στην μεσαιωνική Ευρώπη, ο Καθολικός κλήρος (ο παντογνώστης!) υιοθέτησε τοπικά παγανιστικά έθιμα, ένα από τα οποία ήθελε τους δικούς του ανθρώπους να πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι φορώντας κοστούμια και ζητώντας μικρά δώρα. Η Βίβλος από την άλλη δεν επιτρέπει την ανάμειξη λάθος θρησκευτικών πρακτικών με τη λατρεία του Θεού!

​Λυκάνθρωποι, βαμπίρ, φαντάσματα, μάγισσες...

Οι chic αυτές εμφανίσεις που μας κατακλύζουν κατά το Halloween συνδέονταν από την αρχαιότητα ακόμα με τα κακά πνεύματα του κόσμου. Η καλή μας Βίβλος μας συμβουλεύει να μη τα κάνουμε παρέα και να μην τα καλούμε στα πάρτυ μας (διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι [Προς Εφεσίους 6:12]). 

Οι κολοκύθες και τα φανάρια από κολοκύθες (will-o'-the-wisp or jack-o'-lantern)

Κατά τη μεσαιωνική Βρετανία οι ικέτες γυρνούσαν από πόρτα σε πόρτα ζητώντας φαγητό ως αντάλλαγμα να προσευχηθούν για τους νεκρούς και να κουβαλάν μαζί τους γογγύλια με τρύπες που σχημάτιζαν φαναράκια. Τα κεριά μέσα σε αυτά τα φαναράκια συμβόλιζαν την ψυχή που είχε παγιδευτεί στο καθαρτήριο. Μια άλλη άποψη θέλει τα φαναράκια αυτά να χρησιμοποιούνταν για να ξορκίσουν τα κακά πνεύματα. Από το 1800 και μετά τα γογγύλια αντικαταστάθηκαν από τις κολοκύθες στη Βόρεια Αμερική, μιας και υπήρχαν σε αφθονία και ήταν πιο εύκολο να χαραχτούν. Φυσικά, για όλες αυτές τις πεποιθήσεις περί αθανασίας της ψυχής και προσευχής για τους νεκρούς, ουδεμία ευθύνη φέρει η Βίβλος.


Σήμερα

Το Halloween σήμερα έχει τη μορφή γιορτής κατά την οποία τα μικρά -και μεγάλα- παιδιά ντύνονται κάτι "τρομακτικό" και πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι και ζητάν κεράσματα. Αυτό συμβαίνει κυρίως στις χώρες με τις οποίες συνδέεται ιστορικά και πολιτισμικά (Αγγλία, Ιρλανδία, Αμερική). Στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο (αγγλομαθής γάρ) αποτελεί αφορμή για άλλο ένα θεματικό πάρτυ!


HAPPY HALLOWEEN λοιπόν!