Το κόμμα και ο σύνδεσμος και

Το κόμμα και ο σύνδεσμος και. 

• Όταν ο σύνδεσμος και είναι συνδετικός, δεν χρειάζεται κόμμα, γιατί συνδέει όμοια πράγματα:
  

Στοιχεία τέτοιου είδους έχουν πολύ σχετική αξία και πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή.
Όταν, όμως, πριν από το και που συνδέει δύο προτάσεις υπάρχει ένα και που συνδέει δύο όρους της πρώτης πρότασης, το κόμμα συνηθίζεται:
Η επιτροπή εξέτασε το ιστορικό του ζητήματος, τις σχετικές εισηγήσεις και τις απόψεις των ενδιαφερομένων, και εξέδωσε θετική γνωμοδότηση.

• Κόμμα χρησιμοποιείται επίσης πριν από το και, όταν υπάρχει μια ασυνέχεια στη ροή του λόγου:
  

Η αντίδραση της Επιτροπής ήταν άμεση, και υπήρχαν σοβαροί λόγοι γι’ αυτό.
Η Ελλάδα έλαβε πολλές επιδοτήσεις, και οι επιδοτήσεις πρέπει να αξιοποιούνται σωστά.
Ο κανονισμός ορίζει ότι δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές, και το νησί Ιέρο εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία.
Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει σχεδόν πάντοτε αλλαγή υποκειμένου και συχνότατα μορφολογική ασυμμετρία των δύο προτάσεων (π.χ. στη σειρά υποκειμένου-ρήματος, στην αναφορά ή μη του υποκειμένου)· αντί του κόμματος μπορεί να χρησιμοποιηθεί παύλα ή άνω τελεία.

• Όταν όμως ο σύνδεσμος και είναι προσθετικός, τότε απαιτείται κόμμα:
  

Στις εθνοτικές μειονότητες της Ευρώπης περιλαμβάνονται Βορειοαφρικανοί, και Τσιγγάνοι που προέρχονται από τα ανατολικά κράτη.
Στην περίπτωση αυτή, αν δεν μπει κόμμα μετά τη λέξη Βορειοαφρικανοί, μπορεί να νομίσει κανείς ότι και οι Βορειοαφρικανοί προέρχονται από τα ανατολικά κράτη. Με το κόμμα οι Βορειοαφρικανοί διαχωρίζονται και γίνεται σαφές ότι η αναφορική πρόταση αφορά μόνο τους Τσιγγάνους. Επίσης, εδώ ο προσθετικός σύνδεσμος και μπορεί να αντικατασταθεί από το καθώς και.

• Υπάρχει και αντιθετικό και, προ του οποίου χρειάζεται κόμμα:
  

Η νομική επιτροπή συνέταξε το έγγραφο, και το παρουσίασε η επιτροπή αναφορών.
Δηλαδή η μεν νομική επιτροπή συνέταξε το έγγραφο, η δε επιτροπή αναφορών το παρουσίασε.


* Πριν από τη συντομογραφία κ.λπ. (ή κτλ. ή κ.τ.λ.) δεν μπαίνει κόμμα. Το σημείο αυτό χρειάζεται προσοχή, γιατί στα αγγλικά ιδίως πρωτότυπα πριν από το etc. υπάρχει συχνά κόμμα, το οποίο δεν πρέπει να μεταφέρεται άκριτα στο ελληνικό κείμενο.
Πριν από το καθώς και συνιστάται να μπαίνει κόμμα.