Η χρήση του κόμματος στη Νέα Ελληνική

Το κόμμα είναι το σημείο στίξης που συναντάμε συχνότερα στο λόγο. Ωστόσο, είναι δύσκολο πολλές φορές να ελέγξουμε την ορθότητα της χρήσης του, καθώς υπάρχουν πολλοί κανόνες που την καθορίζουν. Η καλή γνώση συντακτικού αλλά και γραμματικής κρίνεται απαραίτητη. Παρακάτω θα δούμε τους βασικότερους κανόνες.

---

ΚΑΝΟΝΑΣ

Μπαίνει κόμμα:

• ανάμεσα στους ασύνδετους όμοιους όρους της πρότασης, δηλαδή υποκείμενα, αντικείμενα, κατηγορούμενα, προσδιορισμοί κ.λπ.:
  

• Μετά τα αρνητικά ή βεβαιωτικά μόρια στην αρχή της πρότασης:
  

• Μετά τα επιρρήματα (τροπικά, συμπερασματικά, αντιθετικά κ.λπ.) που συνδέουν  με τα προηγούμενα:
  

• Πριν ή μετά τις προθετικές φράσεις που βρίσκονται στην αρχή, στο μέσο ή το τέλος της πρότασης και που επιτελούν στον λόγο λειτουργία παρόμοια με εκείνη των συνδετικών και των προτασιακών επιρρημάτων:

•  Πριν ή μετά από τις φράσεις που εισάγονται με επιρρηματικά σύνολα (τα οποία αποτελούνται από επίρρημα + πρόθεση) τόσο στην αρχή της πρότασης όσο και μέσα σ’ αυτήν:
  

Προσοχή!
Δεν χωρίζονται, όμως, με κόμμα οι φράσεις αυτές, όταν αποτελούν άμεσο προσδιορισμό του ρήματος της πρότασης από την οποία εξαρτώνται:

• Πριν ή μετά από τις μετοχικές προτάσεις: 

1) όταν χρησιμοποιούνται παρενθετικά 
2) όταν είναι πολύ μεγάλες
3) όταν βρίσκονται στην αρχή της περιόδου και δεν είναι πολύ μικρές (στις περιπτώσεις αυτές υπεισέρχεται ενίοτε και η υποκειμενική κρίση του γράφοντος) 
4) όταν είναι επεξηγήσεις:













Προσοχή!
Επισημαίνεται ότι στην απόφαση του γράφοντος να χωρίσει ή να μη χωρίσει τη μετοχική πρόταση με κόμμα παίζει συχνά ρόλο η θέση της μετοχικής πρότασης (αν δηλαδή βρίσκεται στην αρχή της περιόδου ή όχι, ήτοι, στην πράξη, αν προηγείται ή έπεται της κύριας), το είδος της (επιρρηματική ή τροπική), όπως και η νοηματική της σχέση με τα προηγούμενα.

• Πριν και μετά τις μετοχικές προτάσεις με γενική απόλυτο:
  

- εξαιρουμένων […], 
- λαμβανομένης υπόψη […], 
- δεδομένου ότι […], 
- συμπεριλαμβανομένου του […]

• Πριν και/ή μετά  την παράθεση και την επεξήγηση (περικλείονται από κόμματα, όταν είναι παρένθετες):
  

• Πριν και/ή μετά την κλητική προσφώνηση (περικλείεται από κόμματα, όταν είναι παρένθετη):
  

• Ανάμεσα από δύο ή περισσότερα επίθετα που αναφέρονται στο ίδιο ουσιαστικό
  

• Πριν και/ή μετά τις ισοδύναμες (κύριες με κύριες και δευτερεύουσες με δευτερεύουσες) προτάσεις, όταν συνδέονται με αντιθετικούς συνδέσμους:
  

•  Πριν και μετά τις κύριες παρενθετικές προτάσεις. Στην περίπτωση αυτή, χρειάζονται δύο κόμματα και όχι ένα:
  

• Πριν και/ή μετά τις δευτερεύουσες χρονικές, αιτιολογικές, υποθετικές, συμπερασματικές, τελικές και εναντιωματικές προτάσεις [δηλαδή οι λεγόμενες επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις ] χωρίζονται καταρχήν με κόμμα από τις κύριες προτάσεις από τις οποίες εξαρτώνται:

•  Μετά τις απαριθμήσεις που εισάγονται με παύλες (και οι οποίες, στη νομοτεχνική ορολογία, ονομάζονται περιπτώσεις) τα επιμέρους τμήματα χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα:
  

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

---

- Η επιτροπή για τα δικαιώματα της γυναίκας, η επιτροπή κοινωνικών υποθέσεων και η επιτροπή αναφορών εξέδωσαν θετική γνωμοδότηση. 
- Η Επιτροπή ενήργησε γρήγορα, αποφασιστικά και αποτελεσματικά.




- Ναι, η Επιτροπή έλαβε υπόψη της το αίτημά σας.
- Όχι, το Κοινοβούλιο δεν μπορεί να εγκρίνει την τροποποίηση.


- Φυσικά, η Επιτροπή δεν αποκλείει την κίνηση διαδικασίας […]
- Συνεπώς, ο κανονισμός […] πρέπει να τροποποιηθεί ανάλογα.
- Αντίθετα, η Επιτροπή δεν συμφώνησε με την πρόταση αυτή.


- Κατά τα φαινόμενα, το Συμβούλιο θα εγκρίνει την πρόταση της Επιτροπής.
- Το Συμβούλιο θα εγκρίνει, κατά τα φαινόμενα, την πρόταση της Επιτροπής.
- Κατά κανόνα, οι κρατικές ενισχύσεις είναι παράνομες.
- Οι κρατικές ενισχύσεις είναι, κατά κανόνα, παράνομες.





- Σύμφωνα με το άρθρο 5 του κανονισμού, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να […]
- Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, το σχέδιο θα ολοκληρωθεί το 2009.
- Ανεξάρτητα από τις απόψεις των κρατών μελών, η Επιτροπή πιστεύει ότι […]


Τα προγράμματα σχεδιάστηκαν σύμφωνα με τις οδηγίες της Επιτροπής.







- Η Επιτροπή, ανταποκρινόμενη στο αίτημά σας, πρότεινε την οδηγία […] (Παρενθετική μετοχική πρόταση).
- Η Επιτροπή αντέδρασε αμέσως, λαμβάνοντας υπόψη τον πολύ υψηλό αριθμό κοινοποιήσεων απάτης και παρατυπιών που της γνωστοποιήθηκαν. (Μεγάλη μετοχική πρόταση).
- Συνειδητοποιώντας τη σοβαρότητα του προβλήματος, η Επιτροπή αντέδρασε αμέσως. (Αρκετά μεγάλη μετοχική πρόταση στην αρχή της περιόδου).
- Η Επιτροπή αντέδρασε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, κινώντας διαδικασία παράβασης. (Επεξηγηματική μετοχική πρόταση).



- Η Επιτροπή απέρριψε την πρόταση, κρίνοντας ότι αντίκειται στα κοινοτικά συμφέροντα. [Εδώ η μετοχική πρόταση δεν είναι πολύ μεγάλη· καλό όμως είναι να χωριστεί με κόμμα, διότι ισοδυναμεί με δευτερεύουσα επιρρηματική πρόταση (αιτιολογική: επειδή έκρινε)]
- Η Επιτροπή συμφώνησε, διατυπώνοντας όμως σοβαρές επιφυλάξεις. [Ούτε εδώ η μετοχική πρόταση είναι πολύ μεγάλη· καλό όμως είναι να χωριστεί με κόμμα, διότι δηλώνει κάποια αντίθεση με τα προηγούμενα]




- Οι έκτακτες γραμμές εκτελούνται υπό την κάλυψη φύλλου πορείας, εξαιρουμένων των γραμμών που αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 δεύτερο εδάφιο.
- Οι αρμόδιες αρχές διασφαλίζουν ότι οι κυρώσεις που επιβάλλονται στον ενεχόμενο μεταφορέα είναι, στο σύνολό τους, ανάλογες προς την ή τις παραβάσεις για τις οποίες επιβλήθηκαν κυρώσεις, λαμβανομένης υπόψη της κύρωσης που επιβλήθηκε ενδεχομένως στο κράτος μέλος στο οποίο διαπιστώθηκαν οι παραβάσεις.




- Την εισήγηση έκανε ο κ. Μπαρόζο, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (Παράθεση)
- Πολλά κοινοτικά όργανα εδρεύουν στην πρωτεύουσα του Βελγίου, τις Βρυξέλλες. (Επεξήγηση)
Ο κ. Μπαρόζο, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά:… (Παράθεση· κόμμα πριν και μετά, γιατί είναι παρένθετη)




Κυρίες και κύριοι βουλευτές, σας εκφράζω την ειλικρινή μου ικανοποίηση […]
Κύριε πρέσβη, σας παρακαλώ να διαβιβάσετε […]
Σας παρακαλώ, κύριε πρέσβη, να διαβιβάσετε […]

Οι εκτενείς, διεξοδικές, ειλικρινείς διαβουλεύσεις που οργάνωσε η Επιτροπή […]





- Η Επιτροπή δέχτηκε την τροπολογία, αλλά το Συμβούλιο την απέρριψε.
- Το Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή σας, όχι επειδή είναι αβάσιμη, αλλά επειδή κρίθηκε απαράδεκτη.






- Η Επιτροπή, δήλωσε ο κ. Μπαρόζο, θα βοηθήσει τα κράτη μέλη.





- Μόλις η Επιτροπή έλαβε την καταγγελία, ζήτησε διευκρινίσεις από τις ελληνικές αρχές. (χρονική)
- Η Επιτροπή απέρριψε την τροπολογία, επειδή δεν πείστηκε για τη χρησιμότητά της. (αιτιολογική)
Αν η Επιτροπή λάβει έγκαιρα τις παρατηρήσεις σας, θα τις λάβει υπόψη. (υποθετική)









H Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιλαμβάνει τρεις σειρές:
--
τη σειρά L: Νομοθεσία,
--
τη σειρά C: Ανακοινώσεις και Πληροφορίες,
--
τη σειρά S: Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.




Πηγή: europa.eu